Op Duurzame Dinsdag zetten we mensen in het zonnetje die zich inzetten voor een mooiere en duurzame samenleving. Nederland is het enige land ter wereld dat een onderscheiding zoals het Duurzame Lintje kent. En in tegenstelling tot koninklijke onderscheidingen, waarvan er elk jaar circa 6000 worden toegekend, is er jaarlijks slechts een handjevol Duurzame Lintjes.
Eerder kregen onder andere Paul Polman, Feike Sijbesma, Wubbo Ockels, Marjan Minnesma, Jessica den Outer, Ruud Koornstra, Greta Thunberg, Elisah Pals, Bibi Mantel en Frans Timmermans een Duurzaam Lintje opgespeld.
Dit jaar ontvangen Ad Vlems, Raki Ap en Lara Wolters een onderscheiding voor hun prachtige werk.
Ad Vlems
Ad Vlems is onstuitbaar als voorvechter van de ecodorpen beweging in Nederland. De kiem hiervoor werd gelegd in 2003, toen hij hoorde dat er in Chili een rivier droog kwam te liggen omdat een gletsjer was verdwenen. Anderhalf miljoen mensen waren voor hun watervoorziening afhankelijk van deze rivier en moesten verhuizen. Toen hij in 2008 vader werd kwam het moment dat hij zich ten volle besefte dat hij anders wilde leven: zelfvoorzienend, sociaal en klimaatbestendig. Hij deelde -samen met zijn vrouw Monique- hun droom op een website: “Wij willen een ecodorp starten!” Daar reageerden binnen drie maanden tijd zo’n honderd mensen op. De ontdekkingsreis was begonnen. In Boekel is het door zijn optimistische houding, nooit oordelen en ijzeren doorzettingsvermogen gelukt een ecodorp te realiseren, waar hij samen met andere gezinnen sinds 2020 woont.
Ad verstaat de kunst om altijd met de stroom mee te gaan, en nooit er tegen in. Dat is een bijzondere kwaliteit, want hoewel er wereldwijd tienduizenden ecodorpen zijn, was het in Nederland -zeker in het begin- een hobbelige weg en pionieren op het gebied van regelgeving en het vinden van financiering.
Als inspirerende bruggenbouwer wist Ad talloze deuren te openen. In samenspraak met de rijksoverheid werd Ecodorp Boekel opgenomen in de Crisis- en Herstelwet. Dat biedt de mogelijkheid om af te wijken van de reguliere wetten. Ecodorp Boekel kan allerlei innovaties toepassen die op andere plekken nog niet kunnen. Als het goed gaat, dan wordt het in het Bouwbesluit aangepast. Dat maakt Ecodorp Boekel een exoperimenteer-laboratorium voor het toepassen talloze bouw-innovaties, waarvan er ook een aantal afkomstig zijn uit de koffer van Duurzame Dinsdag.
Ad heeft het pad geëffend voor veel meer ecodorpen in Nederland. Zij hebben kunnen leren van de ervaringen in Boekel en doen dat nog steeds. De jury kent graag en met veel waardering het lintje toe aan Ad Vlems, die als visionaire Ecodorp-doener een inspiratiebron is voor betaalbaar, klimaatpositief en zelfvoorzienend wonen.
Raki Ap
Inheemse mensen beschermen volgens VN-rapporten zo'n 80% van de biodiversiteit, terwijl ze maar 5% van de wereldbevolking uitmaken. De strijd voor een beter milieu en voor meer biodiversiteit moet dus ook een strijd zijn voor inheemse bewoners. Die belangen gaan hand in hand. Helaas wordt dat lang niet door iedereen onderkend. Zelfs ook in de milieubeweging was het geluid van de inheemse bevolking lange tijd bijna niet te horen. Maar inmiddels is dat veranderd -mede dankzij Raki Ap.
Als ambtenaar én als woordvoerder van de Free West Papua Campaign strijdt Raki Ap al jarenlang voor een beter milieu en bescherming van de inheemse mensen. Hij doet dat met volle energie en lijkt daarin onvermoeibaar.
Als rijksambtenaar doet Raki dat keurig volgens de regels. Als woordvoerder voor Free West Papua Campaigns gaat hij soms dwars tegen die regels in. Citaat Raki Ap: “Binnen de kaders van de wet doe ik wat mogelijk is. Dat is het vrije woord”.
De kernpunten in de betogen van Raki Ap zijn kolonialisme en klimaatverandering. Want kolonialisme ligt aan de basis van de klimaatverandering is zijn overtuiging. Citaat Raki Ap: “De milieubeweging zou er goed aan doen om zich niet alleen te bekommeren om de natuur, maar ook om de inheemse volkeren die weten hoe ze moeten leven binnen de draagkracht van de aarde” En: “Als we niet intersectioneel te werk gaan, verliezen we de wedstrijd.”
Voor zijn bewonderenswaardige lef, zijn inzet en zijn doorzettingsvermogen om deze ongemakkelijke discussie te voeren kent de jury van Duurzame Dinsdag met groot genoegen Raki Ap een Duurzaam Lintje toe.
Lara Wolters
Het afgelopen jaar heeft de Europese Unie de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) aangenomen, inde wandelgang wel de ‘anti-wegkijkwet’ genoemd. Niet toevallig ging aan dit besluit een ongekend intensieve lobbycampagne vooraf, waarbij het georganiseerde bedrijfsleven probeerde om deze EU-wetgeving sterk af te zwakken. Niet toevallig, omdat de wet een vergaande eisen stelt aan de invulling van de verantwoordelijkheid van bedrijven voor het voldoen aan de principes van ‘fair practice’ in de hele toeleveringsketen van de producten/diensten die die bedrijven op de markt brengen. Wanneer de wet van kracht wordt, in 2028, moeten bedrijven moeten voortaan misstanden in ‘hun’ productieketen opsporen en aanpakken.
De 5000 grote bedrijven die onder de CSDDD komen te vallen moeten daarnaast een geloofwaardig klimaattransitieplan maken, dat in lijn is met de transitie naar een duurzame economie, met de 1,5 graden-doelstelling uit het Parijsakkoord én met het doel om klimaatneutraal te worden in 2050. De eis om concrete doelstelingen te formuleren voor 2050, maar ook voor het tussentijdse toetsmoment in 2030 veroorzaakt volgens juridische deskundigen een juridische aardverschuiving, omdat de toezichthouder op deze klimaattransitieplannen sancties kunnen uitdelen, die kunnen oplopen tot minimaal 5% van de omzet.
De Europarlementariër die een onvermoeibare voortrekkersrol heeft gespeeld bij het initiëren van deze vergaande Europese wetgeving, en die een grote en doorslaggevende rol heeft gespeeld bij het tot wet is verheffen ervan is Lara Wolters. Daarmee heeft zij een fundamentele duurzame verandering weten te bewerkstelligen in de wettelijk afdwingbare maatschappelijke aansprakelijkheid van bedrijven.
De jury van Duurzame Dinsdag kent haar om die reden met groot genoegen een Duurzaam lintje toe.
