Naam/namen initiatiefnemer(s)
Rietje van Dam-Mieras
Jos Rikers
Jos Hermans

E-mail adres
RCE-4@runbox.com

Provincie
Noord Holland

Adres
Valkenburgerweg 177

Postcode
6419 AT

Plaats
Heerlen

Doel
Het vervullen van de makelaarsfunctie op het gebied van Leren voor Duurzame Ontwikkeling

Doelgroep(en)
Onderwijsinstellinge
Bedrijven
Overheden
Non-profit Organisaties

Door wie is het initiatief gestart?
Afdeling of groep uit een bestaande maatschappelijke organisatie

Heeft het initiatief medestanders gevonden?
Ja, van een afdeling of groep uit een bestaande maatschappelijke organisatie
Ja, van de lokale overheid
Ja, van een groep ondernemers

Is het initiatief ondersteund door een organisatie en zo ja door welke organisatie?
Inhoudelijke ondersteuning van een maatschappelijke organisatie
Inhoudelijke ondersteuning van een commerciele organisatie
Procesondersteuning van een maatschappelijke organisatie
Procesondersteuning van een commerciele organisatie
Financiele ondersteuning van een maatschappelijke organisatie
Financiele ondersteuning van een overheids organisatie
Financiele ondersteuning van een commerciele organisatie

Omschrijving initiatief
Het Regional Centre of Expertise Region Rhine Meuse

Aanleiding:
De Verenigde Naties hebben tijdens de Conferentie van Johannesburg (WSSD: World Summit on Sustainable Development) in 2002 bepaald dat er wereldwijd een grote inspanning noodzakelijk is op het gebied van Leren voor Duurzame Ontwikkeling. Daarvoor werd een actieprogramma ontwikkeld dat de komende tien jaar moet worden uitgevoerd. Een van de actielijnen is een wereldwijde ontwikkeling van expertisecentra die tot doel hebben om de kennis die er in de regio’s aanwezig is op het gebied van duurzame ontwikkeling, op te sporen en in kaart te brengen. Vervolgens moet deze kennis ter beschikking worden gesteld van degenen die aan deze kennis behoefte hebben.

De Verenigde Naties hebben de uitwerking van het idee van regionale expertisecentra in handen gegeven van de United Nations University in Tokyo. Die instelling heeft vervolgens een planmatige schets gegeven van de taken en functies van de centra (afgekort RCE’s). Zo is het de bedoeling dat deze centra voldoen aan de volgende kenmerken:

- Kleinschaligheid: het is niet de bedoeling dat er grote instituten gaan ontstaan waar wetenschappers nieuwe kennis gaan vergaren. De bureaus dienen de bestaande kennis over duurzame ontwikkeling juist te laten bestaan op de plaatsen waar deze kennis aanwezig is. Het is juist de taak van de RCE’s om deze kennis te vinden en gesorteerd in kaart te brengen.

- Makelaarsfunctie: de RCE’s moeten kennis brengen naar de plek waar deze gewenst wordt. Deze makelaarsfunctie moet in de structuur van het bureau zijn ingebouwd. Dat betekent dat er een klein zelfstandig bureau moet zijn dat functioneert als spin een het web van een bijna virtuele werkgemeenschap die als een netwerkorganisatie functioneert.

- Leerprocessen: het gaat er uitdrukkelijk om dat organisaties in staat worden gesteld om kennis over duurzame ontwikkeling op te nemen. Het organiseren van leerprocessen is hier het belangrijkste. Dit leren dient breed te worden opgevat; buiten het formele leren binnen de onderwijsorganisaties gaat het ook om het informele en het non-formele leren van mensen en organisaties.

Realisatie:

Inmiddels heeft United Nations University een zevental RCE’s wereldwijd erkend. Een daarvan is het RCE Rhine-Meuse. Dit laatste RCE is een initiatief van de Open Universiteit Nederland en Hogeschool Zuyd en is inmiddels een netwerk van Duitse, Belgische en Nederlandse organisaties.

Taken en doelstellingen:

Zoals eerder aangegeven staat het organiseren van leerprocessen voor Durzame Ontwikkeling centraal. Die leerprocessen kunnen betrekking hebben binnen de onderwijskolom of daarbuiten. In het eerste geval wordt horizontaal gewerkt; in het primaire onderwijs, het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs. Daarnaast wordt er in de breedte gewerkt; vanuit het onderwijs wordt kennisuitwisseling georganiseerd met de omliggende samenleving, waarin bedrijven, organisaties maar ook overheden vallen.

Op dit ogenblik is het RCE Rhine Meuse doende haar projectenportefeuille te vullen. Er wordt gewerkt aan de volgende projecten:

 Project “Intercultureel leren voor schoolkinderen” waarbij kinderen vanuit het primaire en secundaire onderwijs via ICT-communicatiekanalen kunnen leren van schoolkinderen elders op de wereld.

 Project “Afvalverwerking en Nieuwe Energie" ten behoeve van bedrijvenparken in de regio.

 Project “Post Master-opleiding” ; waarbij vanuit de Open Universiteit de mogelijkheid wordt geboden om managers een up-to-date training te geven op duurzaamheids gebied

 Project “Innovatief Kompas Limburg”, waarbij door het RCE een panel wordt ingericht bestaande uit bedrijfsleven, gemeentelijke overheid, provinciale overheid en kennisinstellingen die op basis van continue door het RCE te organiseren activiteiten initiatieven ontplooien in het kader van een duurzame economische ontwikkeling van de provincie Limburg. Hierbij is koppeling van innovatie en duurzaamheid het uitgangspunt.

Wat draagt het initiatief bij aan een duurzame samenleving?
Het effect van de werkzaamheden van RCE's kan worden gemeten binnen de eigen regio maar daarnaast ook wereldwijd. Binnen de eigen regio zullen bedrijven, onderwijsinstellingen, overheden hun actieplannen op het gebied van LvDO sneller en effectiever realiseren. De kennis die nodig is voor het bereiken van de gestelde doelen wordt door het RCE opgespoord, of dat nu binnen de eigen regio is of wereldwijd. Die kennis wordt in de gewenste vorm beschikbaar gesteld. Wanneer de kennis niet aanwezig is, ook niet elders op de wereld, en er is toch dringend behoefte aan, wordt bestudeerd of deze kennis kan worden gecreerd middels op te zetten onderzoeksprojecten bij universiteiten of andere instellingen.

Wat leren mensen die betrokken zijn bij het project (van elkaar, van het materiaal, van het proces)?
Het RCE Rhine-Meuse is een netwerkorganisatie. De leden van deze organisatie leren voortdurend, zowel van elkaar, van het materiaal als van het proces.

Van elkaar:
We zorgen er voor dat het RCE leden kent van veel verschillende herkomst. Zo zijn er regionale en gemeentelijke overheden, onderwijsinstellingen maar ook bedrijven en maatschappelijke not-for-profit organisaties lid van het centrum. De kennis die deze organisaties inbrengen is divers en sluit ook vaak zeer goed op elkaar aan.

Van het materiaal:
Door de leden wordt kennis op het gebied van Leren voor Duurzame Ontwikkeling ingebracht in projecten. Kennisoverdracht is het doel. Het materiaal, vaak al in vergaande vorm van bruikbaarheid, is aanwezig of wordt op maat samengesteld. Dat materiaal blijft via de website beschikbaar voor andere doelgroepen de met dit ervaringsmateriaal verder kunnen.

Van het proces:
Al doende leert men. Dat geldt ook voor ons. Elk project is een proces van vallen en opstaan. Best practices worden uitgewisseld tussen de leden, de website is uiteindelijk het communicatiemiddel bij uitstek om ervaringen vast te leggen en door te geven.

Wat kunnen anderen van dit initiatief leren?
We stellen al onze kennis beschikbaar via onze website. Het is de bedoeling van United Nations University dat er de komende tien jaar een wereldwijd netwerk van RCE's zal ontstaan. Bestaande RCE's hebben er alle belang bij om hun ervaring met betrekking tot de oprichtingsfase en de groeifase door te geven aan aspirant-RCE's. Immers, het functioneren van een RCE is alleen maar mogelijk indien er een heel netwerk van deze instellingen is. Een stand-alone RCE kan niet functioneren, juist omdat de kennis die in een bepaalde regio, zoals de onze, gewenst wordt, vaak niet in de eigen regio aanwezig is maar uit een andere regio geimporteerd moet worden. Zonder uitgebreid netwerk is dat laatste onmogelijk.